Warka, położona w malowniczym zakątku Mazowsza, to jedno z najstarszych miast tego regionu. Chociaż akt lokacyjny miasta zaginął w odmętach historii, symboliczną datą początków Warki jako miasta jest rok 1321. To właśnie wtedy książę Trojden I potwierdził nadania uposażenia dla dominikanów w Warce, co stanowi dowód na istnienie osady już w średniowieczu.
Początki i Rozwój
Naturalne położenie nad rzeką Pilicą, żyzne i urodzajne ziemie oraz dogodne warunki przeprawy przez rzekę stworzyły sprzyjające warunki do rozwoju Warki. Miasto leżało na ważnych szlakach handlowych i komunikacyjnych, co przyczyniło się do dynamicznego rozwoju o charakterze targowym. W XV i XVI wieku Warka słynęła ze znakomitych rzemieślników, zwłaszcza z branży szewskiej i piwowarskiej. Już w 1478 roku Bolesław V, książę mazowiecki, przyznał rajcom Warszawy wyłączność w sprzedaży wareckiego piwa.
Znaczące Wydarzenia
Pod koniec XVI wieku Warka była świadkiem wizyty włoskiego kardynała Henryka Gaetano, który stał się bohaterem znanej w Europie anegdoty o wareckim trunku. W XVII wieku Warka liczyła aż siedem kościołów, ale również ucierpiała podczas rokoszu Zebrzydowskiego i II wojny północnej oraz częstych pożarów. XVIII-wieczna Warka była biednym miasteczkiem, a w 1795 roku znalazła się w zaborze pruskim, a następnie w 1815 roku w zaborze rosyjskim.
XIX i XX wiek
W latach 20. XIX wieku Warka stacjonowały tu jednostki artyleryjskie, tzw. rakietnicy. W 1863 roku w okolicach Warki oddział powstańczy podpułkownika Władysława Kononowicza stoczył potyczki z Rosjanami. Pod koniec XIX wieku powstała tu Fabryka Okuć Budowlanych „Bracia Lubert”. W okresie międzywojennym Warka doświadczyła postępu w wielu dziedzinach życia samorządowego oraz społeczno-gospodarczego. Po II wojnie światowej miasto podniosło się z ruin, stając się ważnym ośrodkiem przemysłowym. Tradycję fabryki Lubertów kontynuowała Fabryka Urządzeń Mechanicznych, a Warka została wzbogacona o nowoczesny Browar i Winiarnię.
Współczesność
Po 1990 roku nastąpiła rozbudowa infrastruktury miejskiej. Warka z każdym rokiem stawała się coraz piękniejsza, a jej wizytówkami do dziś są m.in. plac Stefana Czarnieckiego i ulica Senatorska. Miasto związane jest z wieloma postaciami historycznymi, takimi jak Andrzej Święcicki, autor najstarszego opisu Mazowsza; Mikołaj Zieleński, organista i kompozytor; Adam Jarzębski, muzyk i kompozytor; Kazimierz Pułaski, bohater Polski i Stanów Zjednoczonych; Piotr Wysocki, bohater nocy listopadowej oraz Władysław Matlakowski, lekarz, etnograf i pisarz.
Warka to miasto o bogatej historii, której ślady można odnaleźć w licznych zabytkach i miejscach pamięci. Od średniowiecznej osady po współczesne ośrodki przemysłowe, Warka zachowała swoją tożsamość i kontynuuje rozwój, łącząc tradycję z nowoczesnością.
