W przypadku, gdy Sąd wymierzy karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania tj. do „odsiadki” nie zawsze będzie się to wiązało z osadzeniem w zakładzie karnym. Istnieje bowiem możliwość odbycia takiej kary „na wolności” tj. w systemie dozoru elektronicznego.
[System dozoru elektronicznego]. Dozór elektroniczny popularnie zwany „obrączką” polega na kontroli zachowania skazanego przy użyciu środków technicznych (art. 43b § 1 k.k.w.). Jak wskazuje art. 43b § 3 k.k.w. w systemie dozoru elektronicznego można kontrolować: przebywanie przez skazanego w określonych dniach tygodnia i godzinach we wskazanym przez sąd miejscu (dozór stacjonarny), bieżące miejsce pobytu skazanego, niezależnie od tego, gdzie skazany przebywa (dozór mobilny), jak również zachowywanie przez skazanego określonej minimalnej odległości od osoby wskazanej przez sąd (dozór zbliżeniowy). Karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, o której mowa w niniejszym artykule, wykonuje się jako dozór stacjonarny (art. 43 § 1 k.k.w.).
Aby odbyć karę w systemie dozoru elektronicznego, należy niezwłocznie po uprawomocnieniu się wyroku skazującego wystąpić do sądu, ze stosownym wnioskiem.
[Właściwość Sądu]. W sprawach związanych z udzieleniem zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego właściwy jest sąd penitencjarny, w którego okręgu skazany przebywa (art. 43e § 1 k.k.w.). Zazwyczaj będzie to sąd okręgowy na terenie którego skazany zamieszkuje.
[Warunki odbycia kary w systemie dozoru elektronicznego]. Jak wskazuje art. 43la § 1 k.k.w. Sąd penitencjarny może udzielić skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli zostały spełnione łącznie następujące warunki:
wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku i 6 miesięcy, a nie zachodzą warunki przewidziane w art. 64 kk. (tj. brak skazania w warunkach recydywy);
jest to wystarczające do osiągnięcia celów kary;
skazany posiada określone miejsce stałego pobytu;
osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły zgodę na wykonywanie kary w systemie dozoru elektronicznego;
odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne.
Skazanemu, który nie rozpoczął wykonywania kary w zakładzie karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji, a także inne szczególne okoliczności nie przemawiają za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie karnym (art. 43la § 2 k.k.w.). Skazanemu, który rozpoczął już odbywanie kary w zakładzie karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie w systemie dozoru elektronicznego pozostałej części kary, jeżeli za udzieleniem zezwolenia przemawiają dotychczasowa postawa i zachowanie skazanego (art. 43la § 3 k.k.w.).
Warto zaznaczyć, że w przypadku braku zgody dorosłych osób zamieszkujących wspólnie ze skazanym na odbycie przez niego kary w systemie dozoru elektronicznego Sąd i tak może udzielić takiej zgody, jeżeli wykonanie kary w systemie dozoru elektronicznego w sposób oczywisty nie wiąże się z nadmiernymi trudnościami dla osoby, która tej zgody nie wyraziła, i narusza jej prywatność jedynie w nieznacznym stopniu (art. 43la § 4 k.k.w.).
[Kto może złożyć wniosek ?]. W sprawach o udzielenie skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego sąd penitencjarny orzeka na wniosek skazanego lub na wniosek jego obrońcy, prokuratora, sądowego kuratora zawodowego lub dyrektora zakładu karnego (art. 43lc k.k.w.).
[Co powinien zawierać wniosek ?]. Wniosek o udzielenie zezwolenia na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego składa się na piśmie. Druki wniosku można znaleźć na stronie internetowej danego sądu oraz w jego siedzibie. Wniosek powinien zawierać uzasadnienie, w którym należy wykazać, iż zostają spełnione przesłanki do odbycia kary w systemie dozoru, o których była mowa powyżej. Do wniosku załącza się zgodę osób pełnoletnich wspólnie zamieszkujących ze skazanym. Sąd penitencjarny ma 30 dni na wydanie postanowienia w przedmiocie złożonego wniosku (art. 43ld k.k.w.).
[Postępowanie w sprawie]. Przed wydaniem postanowienia o udzieleniu skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego sąd penitencjarny ustala, czy na przeszkodzie udzieleniu zezwolenia nie stoją warunki techniczne. W tym celu sąd żąda nadesłania informacji od podmiotu dozorującego. Jeżeli udzieleniu zezwolenia na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego stoją na przeszkodzie warunki techniczne, sędzia penitencjarny pozostawia wniosek bez rozpoznania (art. 43lf k.k.w.). Przed wydaniem postanowienia o udzieleniu skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego sąd penitencjarny wysłuchuje skazanego w tym celu wyznacza stosowne posiedzenie, którego terminie zawiadamia skazanego (art. 43lg k.k.w.).
W przypadku, gdy sąd udzieli zgody na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego na skazanym ciążą określone obowiązki, które zostaną omówione w kolejnym artykule.
Źródła:
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks Karny Wykonawczy ( Dz.U. 2021.0.53 t.j.)
